Wat is er met Mahsa Amini gebeurd?

Vier dagen lang zijn er in Iran, en deze week in New York en Berlijn, massale protesten geweest tegen de Iraanse regering en de aanwezigheid van de Iraanse president Ebrahim Raisi bij de VN. In heel Teheran en steden in de provincie Koerdistan zijn mensen de straat op gegaan, in gewelddadige schermutselingen die hebben geleid tot naar schatting 221 gewonden, 250 arrestaties en drie vermeende doden.

De oorzaak is de dood, op vrijdag, van de 22-jarige Koerdische vrouw, Mahsa Amini.

Wie is Mahsa Amini?

Op 13 september was de 22-jarige Mahsa Amini, oorspronkelijk afkomstig uit de stad Saqqez in de provincie Koerdistan, in het westen van Iran, in Teheran, nadat ze daarheen was gereisd om familie te bezoeken. Ze stond bij de ingang van Haqqani Highway met haar broer Kiaresh Amini toen ze werd gearresteerd door de regering van het regime. zogenaamde 'Guidance Patrol' en overgedragen aan het bureau 'Moral Security', naar verluidt wegens het dragen van een ongepast hijab. CCTV-video's van het evenement, later vrijgegeven door de politie van Teheran, laten zien dat ze op de grond instortte op het moment van haar arrestatie.

Amini's broer kreeg te horen dat ze naar een detentiecentrum zou worden gebracht om een ​​"briefing class" te volgen en kort daarna zou worden vrijgelaten. Ze heeft het nooit gehaald. Amini arriveerde in plaats daarvan in het Kasra-ziekenhuis, waar ze vrijdag stierf na drie dagen in coma te hebben gelegen. In een inmiddels verwijderd Instagram-bericht beweerde het ziekenhuis dat ze bij aankomst hersendood was. "De patiënt werd gereanimeerd, de hartslag keerde terug en de patiënt werd opgenomen op de intensive care", schreven ze oorspronkelijk, rapporten De beschermer. "Helaas kreeg de patiënt vrijdag na 48 uur opnieuw een hartstilstand, als gevolg van hersendood. Ondanks de inspanningen van het medische team slaagden ze er niet in haar te reanimeren en stierf de patiënt."

Getuigen beweren dat ze is geslagen door de patrouille in het busje, die haar naar een detentiecentrum wilde brengen.

Wat is de reactie geweest?

Toen het nieuws over de dood van Amini het nieuws bereikte, begonnen vijf dagen van protest in het hele land en wereldwijd – dankzij de reeds betwist aanwezigheid van Ebrahim Raisi bij de VN deze week. De hashtag #mashaamini begon trending op Twitter, met meer dan twee miljoen vermeldingen; en pro-hervormingsgroepen en feministische activistische groepen – waaronder het in de VS gevestigde, aan Iran toegewijde HRANA (Human Rights Activists News Agency) – begonnen zich te mobiliseren. Protesten gisteren resulteerden in de dood van een lid van de politie en de nu wijdverbreide verbranding van hoofddoeken. Amnesty Iran, evenals de Amerikaanse en Franse regeringen, hebben zich uitgesproken tegen haar dood.

De Franse ministerie van Buitenlandse Zaken riep op tot een eerlijk en transparant onderzoek naar haar dood en noemde het een "diep schokkende" gebeurtenis. Het Witte Huis zei: "Mahsa Amini's dood na verwondingen opgelopen terwijl ze in politiehechtenis zat wegens het dragen van een 'ongepaste' hijab, is een afschuwelijke en flagrante dekmantel voor de mensenrechten."

De politiecommandant van Teheran, Hossein Rahimi, beweert dat de dood van Amini een "ongelukkig ongeluk" was. Bestaande voorwaarden. Amini's vader heeft deze beschuldigingen fel betwist en zegt dat hij gelooft dat hij zwaar is bewerkt CCTV-beelden die haar kneuzingen en ooggetuigenverslagen tegenspreken, vertellen de hervormingsgezinde Iraniër Rouydad24krant: “Ze zeiden dat Mahsa een hartaandoening en epilepsie had, maar als vader die haar 22 jaar lang heeft opgevoed, zeg ik hardop dat Mahsa geen enkele ziekte had. Ze verkeerde in perfecte gezondheid. De persoon die mijn dochter heeft geslagen, moet terechtstaan ​​in een openbare rechtbank, niet in een nepproces dat resulteert in berispingen en uitzettingen."

Hoe is de situatie voor vrouwen in Iran?

Feit is dat Amini's dood slechts een match was met een bestaand kruitvat. Hoewel vrouwen in Iran sinds 1979 wettelijk verplicht zijn de hijab in het openbaar te dragen, wordt dit in de praktijk de afgelopen jaren niet zwaar gehandhaafd. Totdat de nieuwe president Ebrahim Raisi in 2021 aan de macht kwam. Sindsdien is er een enorme repressie geweest tegen de vrijheden van vrouwen. Op 15 augustus tekende hij een bevel om de dresscode van het land af te dwingen met een nieuwe lijst met beperkingen.

Artikel 638 van het islamitische wetboek van strafrecht zegt dat het een misdaad is voor vrouwen om op straat en in het openbaar te verschijnen zonder een islamitische hijab, maar het is niet duidelijk of de politie het willekeurige recht heeft om burgers op grond van deze code te arresteren zonder enige vorm van gerechtelijk bevel. Sterker nog, het optreden van de zogenaamde 'zedenpolitie' is zwaar bekritiseerd door de VN-mensenrechtenbureau, waarin staat dat de politie het op vrouwen heeft gemunt, en beweert video's van vrouwen te hebben geverifieerd in het gezicht geslagen, met knuppels geslagen en in politiebusjes gegooid omdat ze alleen maar de hijab droegen losjes. Ze zijn zelfs bekritiseerd door twee van de oudste ayatollahs in Iran.

Amini is verre van de meest spraakmakende zaak van de afgelopen maanden, hoewel ze wel de meest spraakmakende dood is. In juli, 28-jarige schrijver en kunstenaar Sepide Rashno werd gearresteerd wegens het dragen van 'ongepaste kleding' en was een van de vele vrouwen (en mannen) die op 12 juli publiekelijk protesteerden tegen Irans 'hijab- en kuisheidsdag' door hun hijabs op sociale media te verwijderen. Rashno werd vervolgens op de staatstelevisie gezien en bood officieel zijn excuses aan. Ze droeg een volledige hijab en zag er ingetogen uit. Mensenrechtenorganisaties, waaronder HRANA, zeggen dat ze tekenen van marteling vertoonde en dat ze waarschijnlijk een van de vele vrouwen was die gedwongen werden tot bekentenissen. Rashno blijft in hechtenis en haar zaak lokte in augustus veel protest en campagne uit.

Nu kan de dood van Amini de laatste druppel blijken te zijn, aangezien de massale en gewelddadige protesten tegen het regime voortduren. Het acteerwerk Hoge Commissaris voor de mensenrechten van de VN, heeft Nada Al-Nashif gezegd: “Mahsa Amini’s tragische dood en beschuldigingen van marteling en mishandeling moeten snel, onpartijdig en effectief onderzocht door een onafhankelijke bevoegde autoriteit, die er met name voor zorgt dat haar familie toegang heeft tot de rechter en waarheid."